Zamek Górny w Opolu

Zamek Górny

Zamek Górny w Opolu posiada wiele sprzecznych opinii. Zdania historyków na temat zamku były podzielone: jedni
powątpiewali w jego istnienie, inni uważali, że Zamek Górny był starszy od zamku na Ostrówku.
Za czasów panowania Bolesława Chrobrego w miejscu zamku miało stać wybudowane dworzyszcze opolskiego kasztelana.
Aktualnie historycy przyjęli, że zamek został wybudowany w latach 1382–1387 przez Władysława Opolczyka.

Zamek został wzniesiony po drugiej stronie Odry niż pierwszy zamek, na odcinku Młynówki, która była wówczas głównym korytem rzeki.
Zamek powstał w najwyższym punkcie miasta czyli na górze wapiennej, w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Brama Gosławicka,
wchodził on również w skład obwarowań miejskich.

Dlaczego powstał Zamek Górny?

Kiedy zmarł Bolek II władzę w Opolu przejął jego młodszy syn Bolko III, po kilku latach Bolko III podzielił się wpływami ze swoim
starszym bratem Władysławem. Władysław dostał pod swoje władanie część miasta po prawej stronie Odry wraz z ziemią oleską i gorzowską,
a pozostała część miasta po lewej stronie wraz z pozostałymi ziemiami południowymi zatrzymał Bolko. Władysław Opolczyk był bardzo
zaangażowany w europejską politykę, jednak w związku z niepowodzeniem planów dotyczący objęcia tronu polskiego po śmierci Ludwika
Węgierskiego w 1382 roku zdecydował się on wrócić do Opola. Niestety w tym samym roku zmarł jego brat Bolko III a nad jego majątkiem
pieczę sprawować zaczęło jego czterech synów zwani oni byli braćmi niedzielnymi. W rzeczywistości trwali oni w całkowitym podporządkowani swojemu stryjowi księciu Władysławowi.

Władysława był bardzo bogaty i stać go było na nie dzielenie rezydencji ze swoimi bratankami. Wybudował on sobie zamek który
odpowiadał jego pozycji majątkowej i politycznej. Drugi zamek mógł świetnie umocnić system obronny we wschodniej części miasta.
Pierwsza wzmianka jaka została znaleziona o zamku pochodzi aż z 1387 r. W 1396 roku Opole zostało oblężone przez wojska polskie króla
Władysława Jagiełły.
Zamek Górny w czasie oblężenia uległ bardzo dużym zniszczeniom w wyniku ostrzału. W efekcie książęta Bolko IV i Bernard podpisali traktat
pokojowy. Pokonany Władysław Opolczyk nie licząc kilkuletniej przerwy, spędził na zamku resztę swojego życia. Książę z dwóch swoich
małżeństw miał tylko córki, dlatego po jego śmierci w 1401 roku spadkobiercami zostali jego bratankowie – synowie Bolka III –
Jan Kropidło, Bolko IV i Bernard.
Z zapisków historycznych wiadomo, że Jan Kropidło wprowadził się do Zamku Górnego w 1418 roku po śmierci księżnej Ofki,
wdowy po Władysławie.

Do końca nie wiadomo kto faktycznie użytkował zamek po śmierci biskupa Jana Kropidły. Po śmierci Bolka IV w 1437 roku zamek odziedziczyli
jego synowie. Wkrótce potem jedynym władcą Opola stał się Mikołaj I opolski, co spowodowało, że Zamek Górny jako druga rezydencja
przestał już być potrzebny. Kilkadziesiąt lat później w związku z modernizacją systemu obronnego Opola zamek stracił
funkcję obronną. Wszystko to przyczyniało się do zaniedbania budowli.

Panowanie Piastów a losy Zamku Górnego

Bezpotomna śmierć w 1532 roku ostatniego z opolskich Piastów księcia Jana Dobrego spowodowała, iż całe księstwo opolsko-raciborskie
przeszło pod władzę Habsburgów. Od tego momentu Opole nie miało gospodarza który zamieszkiwałby w mieście książąt piastowskich
Miasto ulegało powolnej degradacji.
W XVI w. Zamek Górny był już bardzo zniszczony, a w 1615 r. w Opolu wybuch jeden z największych w historii pożar, który
pochłonął pozostałości zamku.
W 1619 r. Jakob Schickfuß stwierdził, że poza czworoboczną wieżą używaną wówczas jako spichlerz i dużego murowanego
chlewu zamek jest doszczętnie zniszczony, teren po nim wyrównany i plac został przekazany miejskim garncarzom.

W 1669 roku resztki zamku cesarz Leopold I Habsburg podarował jezuitom. W pomieszczeniach starego zamku został przez nich urządzony
mały kościół. Świątynię wielokrotnie trawiły pożary.
W 1773 r. nastąpiła kasata zakonu. W 1811 r. kościół został zamknięty, a w roku 1828 rozebrany.
W jego miejscu w latach 1829–1830 zostało zbudowane męskie gimnazjum.

W latach 1858–1859 wybudowany został drugi budynek szkolny, połączono go z wieżą Zamku Górnego poprzez otwartą dwukondygnacyjną galerię.
W 1898 r. w miejscu ówczesnej galerii utworzone zostało nowe skrzydło. W 1937 r. zbudowano przylegające do wieży skrzydło wschodnie
szkoły.

W 2006 r. przeprowadzone zostały badania architektoniczne murów i wieży. W roku 2017 zrewitalizowano wieżę, a od 2018 r. jest ona
jedną z głównych atrakcji miasta.

Zamek jest dostępny dla zwiedzających.